HANDBOEK PROGRESSIEGERICHT LEIDINGGEVEN

30-08-2022

HANDBOEK PROGRESSIEGERICHT LEIDINGGEVEN

Zelf ben ik niet zo’n danser. Of het moet (bij een paar glaasjes wijn) de moonwalk door onze huiskamer zijn. Maar wat ik begrijp van parendansen, is dat er vaak sprake is van een leider en een volger. Hoeveel leiding de leider geeft, hangt volgens Wikipedia (ja, ik heb het maar even opgezocht) af van de dansstijl, de sociale context van de dans en de ervaring en het karakter van de dansers. Vandaar dus ook dat ik in lezingen het samenspel tussen leidinggevenden en medewerkers wel eens vergelijk met een dans. Of liever: een partnerschap, waarin het voor beide geven en nemen is. Wederzijds sturen en ondersteunen.

Ik moest hieraan denken bij het lezen van het ‘Handboek Progressiegericht Leidinggeven’ van Gwenda Schlundt Bodien en Coert Visser. Waarbij we bij progressiegericht leidinggeven kunnen denken aan ‘een autonomie-ondersteunende manier van beïnvloeden van mensen zodat progressie wordt geboekt in de richting van de gemeenschappelijke positieve doelen.’ Ik zelf denk bij deze beschrijving al snel aan situationeel leiderschap, dat op zijn beurt weer een praktische uitwerking is van dienend leiderschap, dat ik al jaren ‘predik’. Maar goed, what’s in a name. De uitwerking die de auteurs van progressiegericht leidinggeven in het handboek bieden, biedt veel praktische handvatten voor alle leidinggevenden die de dans met hun medewerkers willen aangaan.

Voordat Schlundt Bodien en Visser in elf hoofdstukken ingaan op de vraag hoe progressiegericht leidinggeven handen en voeten te geven, bespreken zij eerst wat in hun ogen de essentie van leiderschap is. Terecht stellen zij allereerst dat er talloze definities bestaan van leiderschap (Warren Bennis schatte in 1995 dat het er 650 zijn, Barbara Kellerman heeft het over zelfs 14.000!). ‘Er is daarom geen definitieve en objectieve definitie van leiderschap te bieden’, aldus de auteurs.

Origineel is de vraag of we überhaupt wel leiders nodig hebben. ‘Soms kunnen we de wereld verbeteren door dingen af te schaffen. Zou dat misschien ook voor leiderschap gelden? Zijn we misschien niet beter af zonder leiders?’

Voor het antwoord op deze vraag gaan Schlundt Bodien en Visser op zoek bij onze voorouders, het dierenrijk. Zo zijn er dierensoorten waar leiderschap niet nodig lijkt te zijn. Maar wanneer we kijken naar de primaten, die toch het dicht bij ons staan, zien we een duidelijke hiërarchie in groepen. Waarbij we tegelijk niet moeten doorslaan om in de leer te gaan bij onze voorouders op het gebied van leiderschap. Zo hebben de bonobo’s bijvoorbeeld de gewoonte om conflicten op te lossen met seks. Ik mag toch hopen dat wij homo sapiens inmiddels andere methoden hebben gevonden om conflicten op de werkvloer op te lossen… Gelukkig zijn de auteurs het hiermee eens: ‘Door de ontwikkeling van onze cultuur en moraliteit dient onze vorm van leiderschap er vermoedelijk weer heel anders uit te zien dan die van onze evolutionaire voorouders.’

Waar het in effectief leiderschap uiteindelijk om draait, is dat de leider zowel hoog scoort op zowel taak- als mensgerichtheid, ‘waarbij de leidinggevende rekening houdt met wat in de situatie het meest passend is’ (daar is die weer: situationeel leiderschap).

Progressiegerichte leiders borduren hierop voort. Zij ‘boeken goede resultaten voor de organisatie en dragen tegelijk bij aan het welzijn van en de ontwikkeling van de medewerkers en hun team.’ Hierin gaan autonomie-ondersteuning en het bieden van structuur hand in hand. ‘Zonder structuur is het nauwelijks mogelijk om je autonoom gemotiveerd te voelen.’

Na de inleidende hoofdstukken over de essentie van leiderschap gaan de auteurs zoals gezegd in op de vraag hoe dit in praktijk te brengen. Aan bod komen diverse gesprekstechnieken die zich allen kenmerken door ‘vriendelijk, onderzoekend, positief en optimistisch te zijn’.  Zo krijgen wij onder andere tips aangereikt over hoe goede overleggen te voeren, doelen te stellen en te sturen en instrueren.

Mooi ‘extraatje’ in deze ‘praktische gids voor leidinggevenden’ is dat niet alleen de auteurs aan het woord komen, maar ook vijftien leidinggevenden die in de dagelijkse praktijk progressiegericht leiding proberen te geven. Zo bieden naast de mooie woorden van Schlundt Bodien en Visser de bijdragen van de leidinggevenden zelf een extra stimulans om met progressiegericht leiderschap aan de slag te gaan. Leren dansen dus. Zonder in dit leerproces op al te veel tenen te staan.

Handboek Progressiegericht Leidinggeven
Gwenda Schlundt Bodien en Coert Visser

Koop het boek hier