DE SPEECHSCHRIJVER

13-05-2022

DE SPEECHSCHRIJVER

Een van mijn drie belangrijkste waarden is authenticiteit (naast dienend leiderschap en lol hebben). Ik geloof in echtheid. You see what you get. Maskers af. Zoiets. Wanneer ik een lezing geef, is het mooiste compliment dat ik na afloop kan krijgen dan ook niet dat de toehoorder zoveel geleerd heeft (hoe belangrijk ook!), maar dat hij of zij in alles aan mij merkte dat ik oprecht geloof in mijn verhaal. Als een zendeling bijna, die er alles voor over heeft dat zijn publiek met zijn blijde boodschap aan de slag gaat.

Naast dat ik zelf lezingen geef, help ik andere sprekers ook om hun verhaal te delen. Niet alleen door hen te coachen in spreektechnieken, maar soms ook door hun speech te schrijven. Hierin is het uiteraard belangrijk dat de toespraak de informatie bevat die de spreker wil delen, maar belangrijker nog vind ik dat de spreker iets van zichzelf laat zien. Authentiek is, dus. Of in andere woorden: de speech moet in feite door niemand anders uitgesproken kunnen worden dan door de spreker zelf. Het is zijn of haar verhaal. Ookal is het door mij geschreven.

Hoe gek het misschien ook klinkt, authenticiteit kan samengaan met het gebruiken van trucjes. Zo leerde ik van bijvoorbeeld Remco Claassen (‘Verbaal meesterschap’) hoe een lezing krachtig te beginnen en af te sluiten. Ook stak ik veel op van met name Amerikaanse sprekers en van TedTalks hoe een goed verhaal op te bouwen. Daarnaast las ik tientallen boeken over storytelling. De goed toepasbare trucs vlogen mij om de oren. En ja, dat wat ik waardevol acht, pas ik toe. Op mijn eigen manier.

In haar zeer lezenswaardige boek ’De Speechschrijver’ gaat Renée Broekmeulen ook op dit thema in. “Een speech die bij je past, wint aan overtuigingskracht,” stelt zij. Waarom geloven wij bijvoorbeeld de ene spreker wel en de ander niet? “Dat is het mysterie van het ethos. […] Het gaat om de indruk die de spreker maakt als mens, zijn of haar uitstraling en – daardoor – geloofwaardigheid en impact.”

Ethos is volgens Broekmeulen iets wat je meeneemt in je speech. “Je bouwt in een speech niet alleen aan je imago, je reputatie, je neemt vooral het imago mee die je al hebt: je deskundigheid, je betrouwbaarheid, je goede wil. Dat is de basis van je geloofwaardigheid. Een basis die je makkelijk kunt ondergraven door wat je, vaak op andere momenten, doet en zegt.” Hoe goed een speechschrijver dus ook zijn werk doet, de geloofwaardigheid van de spreker hangt af van zijn doen en laten. Zijn authenticiteit dus. 

Een speech moet dus bij de spreker passen. Het is volgens Broekmeulen de eerste van acht taken waarmee zij de kunst van het speechschrijven samenvat. Andere taken zijn onder andere dat de speech bij de luisteraars moet passen, concreet moet zijn en de boodschap overtuigend is. En ook bij dit laatste punt gaat het weer op echtheid. Pathos (“het overtuigingsmiddel van de emotie”) mag nooit vals zijn. Broekmeulen haalt de Romeinse retoricus Marcus Fabius Quintilianus aan: “Het belangrijkste bij het in beroering brengen van emotie is hierin gelegen, dat wij zelf geroerd worden.” Pathos is, zo concludeert Broekmeulen terecht, wat anders dan effectbejag en mag geen ‘overacting’ worden.

Aan de speechschrijver dus de opdracht om sprekers niet alleen te helpen met een goed verhaal, maar vooral ook met een echt verhaal. waarbij direct ook de waarschuwing geldt dat we niet moeten probere te spreken als bijvoorbeeld oud-president Barack Obama. Sterker nog: Nederlandse politici die dit wel zouden proberen, zouden in plaats van geloofwaardig juist bespottelijk worden gevonden. Of zoals Broekmeulen het mooi verwoordt: “Verbaal vuurwerk is hier (in tegenstelling tot in de VS) geen serie hoogklimmende vuurpijlen, maar vaker een handvol sterretjes met soms een gillende keukenmeid.”

De speechschrijver
Renée Broekhuizen

Koop het boek hier