RECENSIE: MEESTERFRAMER

20-12-2019

RECENSIE: MEESTERFRAMER

Hoe zorg je als toiletjuffrouw dat bezoekers van je toiletten ook echt betalen voor het feit dat jij de zooi van andere gasten hebt opgeruimd? Een Duitse dame ontdekte het antwoord: door op de juiste wijze te framen. Of in andere woorden: haar boodschap (om te dokken dan, hè… ) dusdanig over te brengen dat je wel gek zou zijn dit niet te doen. Hoe ze dit deed? Simpel (en tegelijkertijd geniaal!), door een bordje neer te zetten met de tekst: “Kleine penis, 10 cent. Grote penis, 2 euro.” Je moet wel een lulletje rozenwater zijn om geen 2 euro (of meer!) op het schaaltje te leggen…

Framen is iets van alledag. Al hebben we niet vaak door dat we geframed worden of dat we zelf aan het framen zijn. Wat een frame is? “Een frame is een verhaal met bijbehorende woorden dat tussen de regels door de lezer of luisteraar meegeeft hoe hij de werkelijkheid – dus de inhoud – moet interpreteren.” Dit aldus Sarah Gagestein en Jolijn Mes, auteurs van het boek ‘Meesterframer’. En dit is direct een van de weinige ‘lastige’ zinnen in het boek, want de auteurs weten op geweldige – simpele – wijze een toch lastig onderwerp uit te leggen. Zelfs zo dat ik als lezer (en storyteller) gewoon zin krijg mijzelf op mijn werkkamer op te sluiten om aanstekelijke frames te bedenken om mijn boodschap nog helderder aan de man te brengen.

Gagestein en Mes beginnen met uit te leggen hoe frames werken. Hierbij halen zij onder andere Daniel Kahneman aan die in zijn geweldige boek ‘Het onfeilbare denken’ spreekt over Systeem 1 en Systeem 2 denken (In mijn boek ‘Spreken met Passie’ haal ik hem ook aan en noem deze systemen Johnny en Mr. Smart). Eerste neemt razendsnelle beslissingen en gaat af op ervaringen, associaties en regeltjes en de tweede neemt langer de tijd en gaat uit van logica. En om ons direct uit de droom te helpen: Systeem 1 wint het meestal. En – en daar gaat het nu om – is het meest gevoelig voor frames.

Nadat de auteurs ons helpen frames te herkennen, komen zij hun belofte van de titel van het boek na om zelf frames te kunnen bedenken. Stap voor stap nemen zij ons mee om “tussen de regels” te communiceren. Zonder dat dit – en dit vooroordeel kleeft toch aan het woord framen – jokkebrokken of manipuleren wordt.

Net als met storytelling is misschien wel de belangrijkste eerste stap om je toehoorders te leren kennen. Begin vanuit de ontvanger. Belangrijke vraag: wat zijn waarden? Zaak is namelijk op die waarden in te spelen (denk nog eens aan de kleine of nee!, grote, penis…). Alleen door je publiek te kennen, zal je frame aanslaan. “Je bouwt aan een boodschap die de ander vertelt dat er iets op het spel staat, dat dit ertoe doet.”

Duidelijk wordt dit in het voorbeeld dat de auteurs geven in de strijd over wel of geen abortus plegen. Een heftig onderwerp waar zowel voor- als tegenstanders in de discussie veel frames gebruiken. Zo spreken pro-lifers over ongeboren baby’s, terwijl pro-choicers (let op dat bewust het woord pro wordt gebruikt!) het woord baby niet in de mond nemen, maar nadruk leggen op de keuze van de vrouw. Woordkeus en aansluiten op de waarde van je toehoorder is dus cruciaal in framing.

Of de auteurs zelf ook aan framing doen? En of! Met regelmaat laten zij – tussen de regels door – weten dat zij niet alleen auteurs zijn, maar ook trainers en dus te boeken voor opdrachten. En het zij hen gegund, want wanneer Gagestein en Mes net goed trainen als schrijven, is het de investering dubbel en dwars waard.

Meesterframer
Sarah Gagestein en Jolijn Mes

Koop het boek hier.