RECENSIE: HET MOTIEF

29-03-2021

RECENSIE: HET MOTIEF

Waarom zou je in vredesnaam een baan als leidinggevende ambiëren? Gemakkelijk is het namelijk vaak niet. Toch lijken veel leidinggevenden nauwelijks bewust te hebben nagedacht of ze deze rol wel zouden aannemen. Het leek een logische volgende stap. En ja, het doet het goed op je cv en op je salarisstrookje. In zijn nieuwste boek ‘Het Motief’ laat Patrick Lencioni leidinggevenden eerlijk in de spiegel kijken. Wat drijft ons echt leidinggevende te willen zijn?

In een lezing hoorde ik leiderschapsexpert Ken Blanchard eens aan een zaal vol met leidinggevenden de volgende vraag stellen: “Houden jullie van mensen?” Je kon een speld horen vallen. Blanchard keek de zaal indringend rond en deed de volgende oproep: “Wanneer u deze vraag niet bevestigend kunt beantwoorden, ga dan in vredesnaam op zoek naar een andere baan…”

Blanchard had gelijk. Leiderschap is een ‘hartszaak’. Zonder een natuurlijk verlangen er voor de ander te zijn, mondt het vaak uit tot een lange, moeizame worsteling van de leidinggevende zelf en tussen hem of haar en zijn of haar medewerkers. 

Lencioni heeft het over ‘beloningsgericht leiderschap’ en ‘verantwoordelijkheidsgericht leiderschap’. Waarbij de overtuiging van de leidinggevende in het eerste geval is dat zijn functie een beloning is voor zijn harde werken. “Daarom moet de ervaring om een leider te zijn aangenaam en gemakkelijk zijn; je bent immers vrij om te kiezen waar je mee bezig bent en je kunt het alledaagse, onaangename en ongemakkelijke vermijden.”

In het tweede geval is de overtuiging van de leidinggevende dat zijn rol een verantwoordelijkheid is. Lencioni: “Daarom moet de ervaring van het leiden moeilijk en uitdagend zijn (hoewel zeker niet zonder elementen van persoonlijke voldoening.)”

Lencioni maakt zijn punt duidelijk door het fictieve verhaal te vertellen van Shay, die aan het hoofd staat van het bedrijf Golden Gate Security. Hij gaat in gesprek met een andere, meer effectieve CEO, Liam. Laatstgenoemde laat de ander inzien waar het in leiderschap om zou moeten draaien. “We kunnen de hele dag praten over wat we moeten doen, maar als we niet begrijpen waarom we in de eerste plaats leider zijn, heeft dat geen zin.”

Lencioni stelt dat we idealiter de term dienend leiderschap niet meer hoeven te gebruiken, “omdat iedereen begrijpt dat dit de enige vorm is.” Een leider begrijpt nu dat “opoffering en lijden bij dit streven onvermijdelijk zijn en dat anderen dienen de enige juiste motivatie van leiderschap is. Daarom irriteert de term dienend leider me zo – alsof er een andere mogelijkheid is.” 

Maar dat veel leidinggevenden anders in de wedstrijd zitten, is ook Lencioni duidelijk. Niet het dienen van de ander, maar het belonen van zichzelf is nu de belangrijkste drijfveer om leiding te geven. “Aandacht, status, macht en geld oefenen een grote aantrekkingskracht uit.”

Lencioni werkt vervolgens uit hoe dit ‘beloningsgerichte leiderschap’ zich in de praktijk vertaalt. Hij benoemt vijf gebieden waarin deze leiders dreigen te verzuimen:

1) Het leiderschapsteam ontwikkelen

Leiders zouden de taak om hun MT te ontwikkelen nooit mogen delegeren, zo stelt Lencioni. “Als de MT-leden niet geloven dat de leider teamontwikkeling ziet als een van zijn meest cruciale rollen, zullen ze dit niet serieus nemen en zal het niet effectief zijn.”

2) Leidinggeven aan je teamleden

Ook op individueel niveau zouden leiders hun MT-leden moeten coachen in leiderschap. “Iemand aansturen, is geen bestraffende activiteit en ook geen teken van wantrouwen. Management is het afstemmen van de acties, gedragingen en attitudes van mensen met de behoeften van de organisatie en ervoor zorgen dat kleine problemen geen grote worden. Deze verantwoordelijkheid vermijden is niets anders dan nalatigheid.”

3) Lastige gesprekken voeren

“Een van de belangrijkste verantwoordelijkheden van een leider is om problemen snel en met duidelijkheid, naastenliefde en vastberadenheid aan te pakken.” Het vermijden van deze vaak moeilijke gesprekken noemt Lencioni zelfs “een daad van egoïsme”, waarbij hij aangeeft zelf vaak die fout te hebben gemaakt: “Ik vermeed die gesprekken niet omwille van de gevoelens van de werknemers, maar voor mezelf!” 

4) Geweldige vergaderingen leiden

Vergaderingen zijn volgens Lencioni “de meest impopulaire en onderschatte activiteiten in het bedrijfsleven.” Het zou volgens de auteur zo anders moeten zijn: “Vergaderingen zijn de plek, de arena en het moment waarop de belangrijkste discussies plaatsvinden en besluiten genomen worden. Wat is nu belangrijker?” Daarbij komt dat vergaderingen volgens Lencioni de beste plek zijn om anderen te observeren.

5) Constant en herhaaldelijk communiceren met werknemers

Lencioni haalt in dit kader een onderzoek aan dat aangeeft dat werknemers zeven keer een bericht moeten horen, voordat ze geloven dat leidinggevenden het echt menen. “Tot die tijd beschouwen ze het als business talk of interne propaganda.” De beste leiders aarzelen dus niet om zichzelf te blijven herhalen. “Ze zien zichzelf als CRO’s: Chief Reminding Officers.”  

Zelf beschrijft Lencioni ‘Het Motief’ niet alleen als zijn kortste en eenvoudigste boek dat hij tot nu toe heeft geschreven, maar ook “misschien wel de belangrijkste’”. Hij zou hier zo maar gelijk in kunnen hebben. Ik kan dan ook niet nalaten te stellen dat het daarom een betere vertaling had verdiend dan het nu gekregen heeft. 

Het Motief
Patrick Lencioni

Koop het boek hier

Check ook de samenvatting van Lencioni’s ‘De 5 frustraties van teamwork’

Ontvang een gratis e-book over Dienend Leiderschap, krijg de laatste blogs over leiderschap en storytelling in je inbox en mis niets! Meld je hier aan… >>

Word de leidinggevende die je zelf had willen hebben. Investeerder in dienend leiderschap. Kijk hier…