JOKKEBROKKEN VOOR HET GOEDE DOEL

29-06-2019

JOKKEBROKKEN VOOR HET GOEDE DOEL

Keihard liegen? Nee, dat doen we niet. Een beetje jokken daarentegen… Dat kan toch wel? Ookal hebben we integriteit als een van onze belangrijkste waarden beschreven…

In de trainingen dienend leiderschap die ik mag geven, raak ik vaak met de deelnemers in gesprek over het thema integriteit. Wat opvalt, is dat eigenlijk niemand zegt niet integer te willen zijn, maar dat we aan de andere kant maar al te graag op zoek gaan naar de grenzen van integer gedrag. En voor we het weten, worden tal van voorbeelden aangehaald, waarbij steeds duidelijk wordt dat het verlangen eerlijk te zijn, eerder gezien wordt als een last, dan als een intrinsiek verlangen. Diepste wens is namelijk vooral meer winst te maken. Gevolg is dat een leugentje om (ons eigen!) bestwil wordt goedgepraat en de waarde integriteit steeds verder wordt uitgehold.

Ik zie deze ambivalente houding ten opzichte van de waarde integriteit niet alleen in het bedrijfsleven terug. In de jaren dat ik voor een NGO mocht werken, zag ik het namelijk ook in de marketinguitingen van diverse andere goede doelen. Natuurlijk, niemand is roomser dan de paus (zelfs veel priesters en pastoors niet, zo weten we helaas inmiddels maar al te goed), en dus was het ook voor onszelf soms zoeken hoe een verhaal nu wel en hoe niet te vertellen. Maar vanaf dag één dat ik in dienst kwam bij IJM werd mij heel duidelijk gemaakt dat wij ons verhaal altijd eerlijk vertellen en niet overdrijven om zo misschien meer donateurs te kunnen werven. (In de praktijk bleek overigens al snel dat we ons verhaal van slavernij en seksuele uitbuiting van kinderen juist minder heftig deelden dan de werkelijkheid, om onze toehoorders niet al te veel te shockeren met het ware gezicht van slavernij).

Deze duidelijke keuze voor integere marketing en storytelling zag ik helaas niet terug bij diverse andere organisaties. Onder het mom van ‘holistische aanpak’ wordt potentiele donateurs wijsgemaakt dat de organisatie die mooi werk doet in de strijd tegen armoede ook tegen slavernij vecht en suggereert een andere organisatie dat ook zij (net als IJM) slaven bevrijden uit slavernij (terwijl de organisatie in kwestie in werkelijkheid niet meer doet dan het overigens zeer waardevolle nazorg verlenen aan bevrijde slaven). Een leugentje – laten we het eufemistisch jokkebrokken noemen – is zo gemaakt.

Onlangs mocht ik een pitch geven voor een langdurig trainingstraject van een paar honderd medewerkers. Hoe groot de verleiding m’n verhaal mooier te maken dan het is. Kan ik als trainer garanderen dat iedereen binnen de organisatie na mijn training pro-actiever is geworden en dat leidinggevenden alleen nog maar het belang van hun medewerkers en klanten voor ogen hebben? Natuurlijk niet! Ik kan mijn uiterste best doen iedereen te motiveren, de juiste tools in handen te geven en de benodigde kennis bij te brengen, maar beloven kan ik niets. De enige belofte die ik kan doen – en dus ook doe – is dat wanneer een klant niet tevreden is over mijn trainingen en lezingen, zij de factuur niet hoeft te betalen.

Liegen – of jokkebrokken – levert op korte termijn wellicht winst op. Ik ben er echter van overtuigd dat je op de lange termijn jezelf diep in de vingers snijdt. Maar los daarvan: waarom zouden we? Ik geloof oprecht in dienend leiderschap. En dit betekent onder andere dat wanneer jouw dienstverlening niet van meerwaarde is voor de klant (donateur), je deze diensten niet moet aanbieden. Doe waar je goed in bent. Waar je echt verschil in kunt maken. Vertrouw op wat je te bieden hebt. En laat de rest aan een ander over. Of je nu voor een profit of voor een non-profit organisatie werkt.