“Laat ik maar eerlijk zijn: ons bedrijf heeft het nodig om met jullie in zee te gaan.” De ondernemer liet er geen misverstand over bestaan. Om nieuwe medewerkers aan te trekken, moest hij meer doen dan een leuk salaris en een mooie leasebak aanbieden. Hij moest kunnen laten zien dat zijn bedrijf maatschappelijk betrokken was. En dus wilde hij een partnerschap aangaan met de ngo waar ik werkte. 

Gelukkig bleek in het gesprek dat ik met de ondernemer had dat zijn motivatie om samen te werken verder ging dan een aantrekkelijke uitstraling naar potentiele medewerkers en klanten alleen. Door zogenoemde ‘greenwashing’ prikt iedereen vroeg of laat namelijk heen. En dan ben je als bedrijf alleen maar verder van huis.

Dienend leiders gaan volgens Greenleaf (zie de 10 kenmerken van dienend leiderschap hieronder) voor rentmeesterschap. Het gaat om een diep besef dat we niet alleen van meerwaarde kunnen zijn voor onszelf en onze klanten, maar ook voor de samenleving om ons heen. Dichtbij en ver weg. 

“Elke organisatie moet tegenwoordig een verhaal te vertellen hebben, waarmee zij betekenis geeft aan haar maatschappelijke opgave,” aldus Paul Stamsnijder in zijn boek ‘Purpose’. En zo stelt de auteur in navolging van Simon Sinek: dit verhaal moet oprecht zijn (hetgeen overigens voor al de 10 kenmerken van dienend leiderschap geldt.)

Waarom bestaan we? Of: waarom bestaat jouw organisatie? We kunnen niet langer onder deze diepere vragen uit. Een dienend leider wil er niet onderuit. Of zoals iemand eens zei: “We hebben de aarde te leen van onze kinderen en kleinkinderen. We zullen er dus goed voor moeten zorgdragen.”

En dus zullen we moeten kijken of we goede rentmeesters zijn van:

• Onze medewerkers: gaan wij zorgvuldig met hen om?
• Onze klanten: willen we hen echt dienen zodat zij er op lange termijn beter van worden?
• Onze omgeving: Hoe kunnen we impact hebben in de stad waar wij kantoor houden?
• De samenleving: Welk verschil kunnen wij maken in de wereld (door bijvoorbeeld een duurzaam partnerschap aan te gaan met een ngo).
• De wereldbevolking: Hebben we bijvoorbeeld een fairtrade beleid voor de inkopen die we doen?
• De natuur: Hoe zit het met het ‘groene’ karakter van ons bedrijf?

Dienend leiderschap gaat dus verder dan alleen goed zorgdragen voor eigen organisatie en medewerkers, maar om een bredere kijk op de wereld waarin wij leven. En ja, ik geloof wanneer wij dit oprecht doen, wij hier zelf – en onze kinderen en kleinkinderen – de vruchten van zullen plukken.

Investeer in dienend leiderschap, dus in je mensen en in je organisatie >>

De 10 kenmerken van Dienend Leiderschap van Greenleaf:

• Luisteren (Lees het blog ‘Met de billen bloot’ hier)
  Een dienend leider verstaat de kunst van het luisteren. Dat is een kunst die lang niet iedereen verstaat
• Empathie (Lees het blog ‘Geen plek voor een slachtofferrol’ hier)
  Empathie of inlevingsvermogen is een wezenlijk kenmerk van een dienend leider. Het is een belangrijke eigenschap, omdat die beantwoordt aan het verlangen van mensen om serieus genomen te worden, gezien en gehoord te worden.
• Helend vermogen (Lees het blog ‘Kopje onder’)
  Helend vermogen is het vermogen om mensen ‘heel’ te maken. En je bent ‘heel’ als je in balans bent met jezelf en je omgeving.
• Commitment aan de groei van mensen (Lees het blog ‘Zo gek als een deur’)
  Dienend leiderschap draait om de wens om mensen tot hun recht te laten komen. Daarom zal een dienend leider altijd inzetten op groei van zijn of haar medewerkers – zowel op het persoonlijk vlak als professioneel. Dienend leiderschap is dan ook altijd gekoppeld aan coaching.
• Bouwen aan gemeenschap (Lees het blog ‘Eenzaam aan de top’)
  Aan de basis van dienend leiderschap ligt het idee dat de mens een sociaal wezen is. Ieder mens is onderdeel van een groter geheel en daarin ligt ook zijn kracht. Samen krijg je niet alleen meer voor elkaar, maar je kunt ook steun, warmte en stimulans ontlenen aan de groep.
• Bewustzijn (Lees het blog ‘Ben je nog gelukkig? En je mensen ook?)
  Zoals het woord aangeeft, betekent bewustzijn op een bewuste manier in het leven staan. Dat is minder makkelijk dan het lijkt. Veel dingen gebeuren op de automatische piloot en vaak zijn we tijdens ons werk in gedachten met iets anders bezig. Dienend leiderschap zorgt ervoor dat je een groter bewustzijn krijgt.
• Overtuigingskracht (Lees het blog ‘Natuurlijk leiderschap vs “omdat ik de baas ben”‘
  Alle aandacht voor dienen laat onverlet dat een leider ook gewoon moet leiden. Hij of zij moet de richting aangeven en mensen in beweging krijgen. Niet via dwang, maar via overtuigingskracht. Werkelijke overtuigingskracht is meer dan een goed betoog. Het berust ook op morele autoriteit.
• Conceptualiseren (Lees het blog ‘Hoe je verstand te blijven gebruiken’)
  Nieuwe dingen ontstaan uit dromen. Uit het vermogen om te kijken voorbij de bestaande kaders. Maar met dromen alleen kom je nergens. Om de dromen handen en voeten te geven, moet de droom worden ingebed in de realiteit. Je moet dus in actie komen, de juiste maatregelen treffen en werken vanuit een concept. Dat concept fungeert als kompas. Het geeft de richting aan en dient als ijkpunt om te kijken of je nog wel op de juiste weg bent. Met de juiste mix van droom en daad kun je je eigen werkelijkheid creëren.
• Vooruitzien (Lees het blog ‘Met de benen op tafel’)
  Vooruitzien is het vermogen om te anticiperen, in te spelen op situaties vanuit een brede ervaring. De intuïtie is daarbij heel belangrijk. Iedereen beschikt erover, maar lang niet iedereen durft er ook op te vertrouwen.
• RENTMEESTERSCHAP
  In een wereld waarin grondstoffen langzaam maar zeker uitgeput raken en de aarde schijnbaar onomkeerbare schade wordt toegebracht, is duurzaamheid een belangrijk begrip. Een dienend leider kent zijn verantwoordelijkheid voor de omgeving en gedraagt zich als een goed rentmeester. Dat betekent dat hij of zij verder kijkt dan vandaag en op verantwoorde wijze met de omgeving en het milieu omgaan.