WAT MARCO VAN BASTEN ONS LEERT OVER LEIDERSCHAP

27-01-2020

WAT MARCO VAN BASTEN ONS LEERT OVER LEIDERSCHAP

Soms kunnen autoritten mij niet lang genoeg duren. Niet dat ik graag in de file sta, maar de boeken die ik tijdens het autorijden luister, zouden mij bijna een blokje doen omrijden als ik m’n plaats van bestemming nader. Zoals ‘Basta’ de autobiografie van Marco van Basten. De held voor wie wij in 1988 op de banken sprongen. De oud-topvoetballer die ons nu in zijn boek een belangrijke levensles meegeeft. Eentje waarmee vooral leidinggevenden hun voordeel kunnen doen.

We leren Van Basten – zover we dit niet al wisten – kennen als een perfectionist. Een topsporter die het uiterste uit zijn carrière wilde halen, maar die door een ellendige blessure aan zijn enkel genoodzaakt was veel te vroeg te stoppen als topvoetballer. De beelden van zijn weergaloze acties (en ja, dit schrijf ik als – momenteel rouwende – supporter van PSV) kennen we allemaal wel. Wat er diep van binnen in het sportidool omging, was minder bekend. En juist hier valt er veel van Van Basten te leren. Niet zozeer door zijn successen, maar juist door zijn innerlijke gevechten en persoonlijke valkuilen.

Belangrijkste les voor leidinggevenden (al benoemd Van Basten dit in zijn boek niet zo expliciet) is dat we onze drijfveren ontdekken. Zo is er een belangrijk verschil tussen een duidelijk doel najagen en geldingsdrang hebben. Het eerste kan ons naar de top leiden (of ook: het beste uit jezelf halen) en het tweede kan jou (en met jou je medewerkers) de kop kosten.

Het was 7 december 1986 toen Van Basten zich uit frustratie wilde laten gelden tijdens een wedstrijd tegen FC Groningen. Sinds lange tijd zijn zat zijn broer op de tribune en de wedstrijd verliep niet naar wens. Geïrriteerd maakte hij een harde tackle op een tegenstander, waarbij zijn eigen enkel het moest ontgelden. Het bleek het begin van een hoop ellende.

Van Basten reflecteert op de rol die zijn ego heeft gespeeld in zijn loopbaan. Eerlijk deelt hij dat dat zijn geldingsdrang hem in de weg heeft gestaan. Des te prijzenswaardiger is het dat hij als trainer van AZ besloot zijn positie als hoofdtrainer op te geven en verder te gaan als assistent onder John van den Brom. De rol als eindverantwoordelijke bezorgde hem letterlijk slapeloze nachten en hartkloppingen. En dus koos hij er zelf voor een stap terug te zetten. Misschien wel de moedigste beslissing die hij ooit heeft genomen.

Het kwetsbare verhaal van Van Basten, nodigt ons (als leidinggevenden) uit eerlijk in de spiegel te kijken. 
Waar laten we ons door leiden? 
Waarom vasthouden aan een leidinggevende rol, wanneer je diep van binnen aanvoelt dat het waarschijnlijk niet de juiste positie voor jou is? 

Natuurlijk wil je gaan voor je doelen. Maar zou het zo kunnen zijn dat je geldingsdrang het bereiken van die doelen juist in de weg staat? 

Van Basten durfde een stap terug te doen. En bleek daardoor des te effectiever te zijn. Naast sportief het allerhoogste er uit te hebben gehaald, vond hij nu ook iets wat nog veel belangrijker bleek: innerlijke rust.