VERHALEN VERANDEREN

22-12-2022

VERHALEN VERANDEREN

Hoe had het zo uit de hand kunnen lopen? Twee managers die elkaar nog net niet in de haren vlogen, maar die verbaal behoorlijk tegen elkaar tekeergingen. Oorzaken genoeg. Maar bij het lezen van ‘Verhalen veranderen’ kreeg ik steeds meer het idee waar het écht aan lag. We (want ik was een van deze managers) waren elkaar kwijtgeraakt. We praatten. Schreeuwden. Maar langs elkaar heen. En in al dit verbale geweld, misten we waar het werkelijk om ging: ons beider verhaal.

Nu las ik de nodige boeken over storytelling. Schreef er zelf een boek over. En toch was ik blij verrast bij het lezen van ‘Verhalen veranderen’, geschreven door maar liefst zes auteurs. Ik weet wanneer ik te maken heb met een goed boek, wanneer ik tijdens het lezen voortdurend de link leg met de dagelijkse praktijk. Dit kan ik gebruiken in mijn rol als storyteller. En dit kan ik toepassen voor mijn eigen bureau. En dit kan ik in de eerstvolgende training inzetten om mijn deelnemers verder te helpen. En zo ging het maar door.

Verhalen geven richting
Ik was al overtuigd van de kracht van storytelling, maar met de bladzijde die ik las, werd ik enthousiaster over het inzetten van verhalen. In persoonlijke contacten, op de werkvloer en tijdens de trainingen die ik geef. ‘Als je organisaties ziet als een netwerk van samenwerkende mensen, dan zijn gesprekken de plek waar de organisatie tot stand komt. En verhalen geven daarin richting,” aldus de auteurs.

De bovengenoemde uit de hand gelopen meningsverschillen met mijn collega hadden deels misschien voorkomen kunnen worden door ‘verschillende belevingen van de ene en de andere kant de ruimte te geven en uit te wisselen, in de vorm van persoonlijke verhalen. Door te luisteren naar ieders ervaring ontstaan interesse en begrip en kunnen mensen zich beter verplaatsen in de ander. Ze kunnen zich gekend voelen en de ander proberen te begrijpen zonder dat ze het met de ander eens hoeven te worden.’ En elders schrijven de auteurs: ‘Als mensen elkaars verschillende verhalen beluisteren, leren ze in elk geval dat anderen anders in de film kunnen zitten’.

Verhalen maken de organisatie en de relaties binnen de organisatie. ‘Met verhalen maken collega’s gezamenlijke beelden van de werkelijkheid – die vervolgens hun handelen bepalen,’ zo stellen de auteurs in het eerste hoofdstuk. ‘Ieder mens, team en organisatie leeft en werkt bewust of onbewust in een bepaald verhaal. En dat heeft invloed.’ Zaak dus verhalen uit het verleden op te halen om de toekomst vorm te geven.

Achttien werkvormen
In hun boek gaan de auteurs uitgebreid in op de vraag hoe dit te doen. Zo bestaat het tweede deel van het boek uit maar liefst achttien werkvormen om in organisaties en tijdens trainingen in te zetten. En zoals gezegd: liefst ga ik er vandaag nog mee aan de slag.

Leuk vind ik bijvoorbeeld de oefening ‘Je eigen verhaal als sprookje’. Met deze vorm leren mensen hun eigen verhaal in een ander licht te zien doordat ze het van een ander terughoren als sprookje. Idee is om een grotere groep te verdelen in kleinere groepjes van drie personen. Iemand in dit trio vertelt zijn verhaal (welke obstakel heb je overwonnen om een bepaald doel te bereiken?) in de ik-vorm. (“Ik wilde dit bereiken, maar liep hier tegenaan…”) Vervolgens schuift iemand uit dit groepje door naar een andere groep, en vertelt hetzelfde verhaal nu in de derde persoon (“Er was iemand die dit wilde bereiken, maar hier tegenaan liep…”). Vervolgens gaat een derde persoon terug naar de groep waarin degene zit die zijn of haarverhaal in de ik-vorm verteld heeft. Deze derde persoon, vertelt het verhaal wat hij net gehoord heeft in sprookjesvorm. “Er was eens een prins, die dit of dat wilde bereiken, en de volgende obstakels moest zien te overwinnen…” Een unieke manier om je eigen verhaal terug te horen en daardoor nieuwe inzichten te krijgen op je eigen ontwikkeling.

Sprookjes bestaan niet/wel
Nu is de uitspraak wel dat sprookjes niet bestaan. Maar dat ze ons wel degelijk iets kunnen leren, staat buiten kijf – sterker nog, dit is de oorspronkelijke bedoeling van het vertellen van sprookjes (Zo was het sprookje Roodkapje gericht tegen losbandigheid en een waarschuwing tegen bedrieglijke personen). Wellicht had het vertellen van sprookjes zelfs geholpen het ge-eikel tussen mijn collega-manager en mij op te lossen. Een obstakel dat overwonnen had kunnen worden…

Verhalen veranderen
Saskia Tjepkema, Joeri Kabalt, Martijn van Ooijen, Luc Verheijen, Koen Weber, Lieve Scheepers

Koop het boek hier