RECENSIE TEM DE KROKODIL

18-01-2020

RECENSIE TEM DE KROKODIL

Soms ben ik jaloers op mijn zus die een lange studie Psychologie heeft gevolgd. Wanneer we het hebben over leiderschap, of beter: wanneer we spreken met leidinggevenden, kunnen we niet onder de psyche van de leidinggevenden uit. Wat motiveert hem of haar nu echt? Welke wortels voeden de boom en bepalen de vruchten? Gelukkig geeft Hylke Faber in ‘Tem de krokodil’ een interessant en ook voor de niet afgestudeerde psycholoog een behapbaar inkijkje in onze diepste drijfveren.

Faber, docent aan de Columbia Business School Executive Education, stelt dat hoe beter we onszelf kennen, hoe beter we begrijpen wat ons zo goed maakt en welke blokkades we hebben opgeworpen. Wat betreft dit laatste introduceert hij het idee van de krokodil in ieder van ons. We laten ons beperken door de angsten die ons reptielenbrein produceert. “Om ons authentieke zelf te ontwikkelen moeten we onze angsten beheersen, ofwel onze innerlijke krokodillen temmen en ze onder de bescherming brengen van onze wijze invloeden. Deze noemen we onze uilen.”

Faber raadt aan onszelf voortdurend de vraag te blijven stellen wie of wat nu verantwoordelijk is voor ons gedrag: mijn geleende, op angst gebaseerde manier van denken of mijn authentieke, verstandige zelf. “Met andere woorden: naar wie luister ik nu, de uil of de krokodil?”

Voorbeelden uit de dagelijkse praktijk van veel medewerkers te over die te maken hebben met een leidinggevende die zich nog laat leiden door de krokodil in zich – en daardoor letterlijk een gevaar vormt voor zowel zichzelf als voor die medewerker en de gehele organisatie.
Neem bijvoorbeeld de angst voor gebrek (die volgens Faber bij een van de zogenoemde ‘angstfamilies’ hoort.) Een leidinggevende die zich door deze krokodil laat beheersen, gaat op zoek naar manieren om zich veilig te voelen. Hij gaat harder werken, geeft voortdurend anderen de schuld en neemt de slachtofferrol aan.

Zaak dus om op zoek te gaan naar onze wortels, onze krokodillen te herkennen en aan te pakken. Dit onderzoek noemt Faber ‘de boom’. Vragen die we ons in dit onderzoek moeten stellen zijn:

1) Welk terugkerend resultaat in mijn relaties, in mijn effectiviteit en in mijn ontplooiing bevalt mij niet?
2) Welke acties of welk gedrag dragen bij aan dit ongewenste resultaat?
3) Welke gedachten en gevoelens horen bij de handelswijze, en liggen er wellicht aan ten grondslag?
4) Welke overtuigingen uit het verleden zouden ten grondslag kunnen liggen aan deze gedachten, gevoelens en acties?
5) Welke primaire behoefte speelt hier mee? Wat is de onderliggende angst?
6) Hoe leidt deze angst op een paradoxale manier tot de resultaten waar ze het meest bang voor is?

Deze zoektocht vraagt volgens Faber om nederigheid, een bereidheid te accepteren dat we iets niet weten. “Het betekent ook dat we bereid zijn om alles in ons leven te bevragen.” En hiervoor zullen we uit de cirkel moeten stappen, die ons volgens de door Faber aangehaalde Gandhi, begrenst door onze angsten.

Wanneer leidinggevenden hun krokodillen onder ogen durven te zien en durven aan te pakken, zal iedereen hier uiteindelijk bij gebaat zijn. Faber: “Stel wat er allemaal mogelijk is voor jou en degenen aan wie je leidinggeeft, wanneer je je angsten volledig doorziet.” En zo voegt de auteur eraan toe: “vergeet vooral niet te genieten van deze reis.”

Tem de krokodil
Hylke Faber

Koop het boek hier