RECENSIE: MARK RUTTE

19-10-2020

RECENSIE: MARK RUTTE

Tijdens een uitje met collega’s waarin we Den Haag verkenden en onder andere een bezoek brachten aan de Eerste Kamer en het Binnenhof, zagen we opeens wat tumult ontstaan. Een groepje toeristen verzamelden zich rond om een wat kleine man in keurig pak. Toen we iets dichterbij kwamen, zagen we dat het om minister-president Mark Rutte ging. Rutte nam uitgebreid de tijd om met zijn belagers te praten. Hij leek er nog lol in te hebben ook…

Wie is toch die man die ons sinds de uitbraak van het coronavirus regelmatig in persconferenties streng toespreekt over ons gewenste gedrag in de strijd tegen het virus? Natuurlijk, we kennen Rutte als de – tot voor kort – altijd lachende premier. De man ook die ondanks zijn hoge intelligentie zich opeens cruciale informatie niet meer kon herinneren (memo’s over dividendbelasting, 70 burgerslachtoffers luchtaanval). De minister-president ook die zich tijdens debatten uit netelige situaties weet te redden om doodleuk om zijn assistente Caroliene te roepen. Maar wie hij echt is? Op deze vraag hoopte ik antwoord te krijgen door het lezen van ‘Mark Rutte’, geschreven door NRC-journaliste Petra de Koning.

Om te beginnen een compliment aan De Koning: nergens krijgt de lezer beeld bij wat zij zelf van de man vindt die zij een tijd lang volgde en over wie zij met talloze van zijn naaste collega’s, medewerkers en vrienden sprak. Of het moet een lichte bewondering zijn. Geen kritische noten over Ruttes optredens of beslissingen dus. Wel een beschrijving van hoe de eeuwige vrijgezel die wekelijks een slof sigaretten en een fles jenever voor zijn hoogbejaarde moeder kocht minister-president van Nederland kon worden en dit nu al tien jaar volhoudt. Schuilt er in de man die stelde niet in het hebben van een visie te geloven, dan toch een groot leider, een echt staatsman? Acht leiderschapslessen die we uit ‘Mark Rutte’ kunnen opmaken:

1) Duidelijk doel voor ogen hebben
Visie of niet, Mark Rutte wist heel goed wat hij wilde: minister-president worden. En dus liet hij zich niet van de wijs brengen door Rita Verdonk die uit was op zijn positie als lijstrekker van de VVD en maar bleef hameren op het feit dat zij bij de verkiezingen meer voorkeurstemmen dan Rutte had gekregen. Rutte zette Verdonk uiteindelijk uit de partij. 

2) Een combinatie van nuchterheid en zakelijkheid
Daar waar je van sommige politici wel hoort en ziet dat de macht hen naar hun hoofd stijgt, lijkt Rutte toch echt normaal te zijn gebleven. Het geduld met het groepje toeristen op het Binnenhof was hier een mooi voorbeeld van. Rutte zegt zelf van zijn vader te hebben geleerd om voor iedereen respect te hebben en van jezelf niet te denken dat je veel voorstelt.

3) Heb interesse in de ander
Wil je iets met anderen bereiken, zul je hen moeten willen leren kennen en je gedrag op hen moeten aanpassen. Koning: “Ministers in het kabinet kregen soms het idee dat Rutte met hen omging alsof hij hun handleiding had gelezen. Hij had hun goed bekeken en bedacht wat zij belangrijk vonden.” Zo kreeg de een een extra schouderklopje, kreeg de ander wat vaker een omhelzing en zei hij een derde regelmatig hoe goed zij hem toch kende, iets wat ze blijkbaar fijn vond te horen.  

4) Leer omgaan met wie je moet omgaan
Rutte was minister-president van drie kabinetten waarin zo’n beetje alle politieke partijen nu plaats hebben genomen. Niet dat hij als een kameleon gemakkelijk van kleur verschiet en zijn eigen idealen verloochent, wel dat hij in staat is gebleken zich goed te kunnen bewegen in verschillende stromingen. Of zoals hij zegt: “Soms moet je dansen met wie er nu eenmaal op de dansvloer staat.” De Koning beschrijft Rutte als de “enthousiaste, meeverende en tegelijk doelgerichte controlfreak”.

5) Blijf normaal doen
Daar waar zijn partijgenoten nogal eens het nieuws halen door inhalig te zijn, buitensporig met geld om te gaan of gewoonweg fraude plegen, zal Rutte hier nooit op kunnen worden betrapt. Opvallend is bijvoorbeeld dat Rutte in buitenlandse reizen erop staat geen grote hotelkamer te willen. En wanneer tijdens bijeenkomsten bij regen niet iedereen een paraplu heeft, weigert hij er zelf er wel onder een te staan. 

6) Weet dat het niet om jou gaat
Leiders willen nog wel eens het idee hebben dat de wereld om hen draait. Het enige hogere doel dat zij kennen, is streling van hun eigen ego. Rutte tijdens een lang interview in Zomergasten: “Als het gaat over mij, word ik heel onrustig.” De Koning vult dit aan: “Mensen om hem heen kenden zijn irritatie over arrogantie, ijdeltuiterij, egoïsme en hebberigheid.” 

7) Ken jezelf
Leiders die in de knoop liggen met zichzelf, maken brokken in relatie met anderen. Hun gevaar is ook dat de kwaliteit van hun zuurstoftank afhangt van de mate waarin zij geloofd of bekritiseerd worden. De Koning: “Ruttes vrienden wisten dat hij zich minder aantrok van kritiek dan veel andere mensen. Hij vond dat hij moest voldoen aan je eigen normen. Als mensen maar hun best deden om te zijn zoals anderen vonden dat ze moesten zijn, werd het volgens hem helemaal niets met de evolutie.”

8) Leid in crisis
Leiderschap bewijst zich vaak op momenten dat het moeilijk gaat. Mark Rutte lijkt hier het levende bewijs van. Zoals van Winston Churchill wordt gezegd dat de Tweede Wereldoorlog hem groot heeft gemaakt, kunnen we misschien wel hetzelfde zeggen over de coronacrisis en Rutte. Meer dan ooit zien we nu een staatsman staan. Een leider die het volk zo goed mogelijk door deze crisis heen wil leiden. Dat hij hierbij fouten maakt (“Gewoon je bek houden…) en kritiek krijgt, is onvermijdelijk. Dat is nu eenmaal inherent aan leiderschap.

Mark Rutte
Petra de Koning

Koop het boek hier

Ontvang een gratis e-book over Dienend Leiderschap, krijg de laatste blogs over leiderschap en storytelling in je inbox en mis niets! Meld je hier aan… >>