RECENSIE: DIENEND-LEIDERSCHAP

30-11-2021

RECENSIE: DIENEND-LEIDERSCHAP

Natuurlijk was ik als auteur van ‘Dienend leiderschap’ (zonder streepje) enorm benieuwd naar het boek ‘Dienend-leiderschap’ (met streepje) van Inge Nuijten. Ik heb Inge leren kennen als een gepassioneerd voorvechter voor de goede zaak; leiderschap zoals leiderschap bedoeld is, dienend dus. In haar nieuwste boek spat haar enthousiaste zendingsdrang er weer van af en neemt zij ons – niet belerend, maar enthousiasmerend – mee in hoe leidinggevenden zich dienend-leiderschap eigen kunnen maken. En om direct een ding duidelijk maken: het gaat hier niet om het aanleren van een kunstje of stijl, maar om het uiting geven aan een ‘zijn’. Nuijten: “De voornaamste behoeften van hen die geleid worden staan op de eerste plaats, in plaats van ego, de macht, de status het aanzien of de bankrekening van de leider zelf.” Het is alsof ik mijzelf tijdens lezingen hoor praten…

Dat ik veel herken in het betoog van Nuijten, zal geen verrassing zijn. Toch was het los van de herkenning ook smullen van de nieuwe inzichten die zij mij gaf. Nuijten bespreekt acht kenmerken van dienend-leiderschap waarvan ik hoop dat alle leidinggevenden de moeite nemen deze te bestuderen en zichzelf een spiegel mee voorhouden. Is het niet voor henzelf, is het wel voor de mensen aan wie zij leiding mogen geven. De acht kenmerken op een rijtje:

1) Authenticiteit
Zoals gezegd, is dienend-leiderschap geen kunstje, maar een manier van zijn, of zoals ik zelf altijd zeg, een ‘hartsgesteldheid’. Nuijten stelt dat het gaat om de puurheid van de leidinggevende, hetgeen “het tegenovergestelde is van je zelf (onbewust) inhouden en beperken door hoe je denkt dat je zou moeten zijn of wat je denkt dat anderen van jou verwachten.” Of ook: “Authenticiteit is de waarheid over jezelf onder ogen zien en daar in lijn mee leven.” 

2) Bescheidenheid
In lijn met wat Jim Collins in ‘Good to Great’ al stelt, betoogt Nuijten dat dienend-leiders bescheiden zijn, hetgeen betekent dat de leider altijd in de leerstand staat. “Je wordt oprecht nieuwsgierig en je bent niet meer zelfingenomen. Je verwondert je en stelt vragen.” Deze houding helpt bij het creëren van psychologische veiligheid op de werkvloer. Leiders die denken de waarheid in pacht te hebben, veroorzaken juist het tegenovergestelde: een sfeer waarin niemand meer vragen durft te stellen of fouten durft te maken en toe te geven.

3) Rentmeesterschap
Dit is het verlangen van de dienend-leider om zorg te dragen voor het welzijn van iets groters dan jezelf, dat je service plaatst boven controle en eigenbelang, en dat je niet langer verwacht dat leiders de leiding hebben. Nuijten zegt hiermee dat we allemaal verantwoordelijk zijn voor de keuzes die wij maken. “Je kunt geen rentmeester zijn en een betere wereld verwachten als je ervan uit blijft gaan dat andere mensen zorg voor je zullen dragen. Je dient je organisatie en de maatschappij het best door zelf omstandigheden te creëren waarbinnen jij en je collega’s tot hun recht komen.”

4) Verantwoordelijkheid
Nu gaat het om de taak van de dienend-leider om ervoor te zorgen dat iedereen weet hoe hij of zij bijdraagt aan het grotere geheel. Dit betekent dus ook dat de leidinggevende de juiste kaders moet vaststellen en communiceren waaraan het werk moet voldoen. “Houd daarbij voor ogen waar jullie voor staan (waarden), voor gaan (missie) en waar iedereen verantwoordelijk voor is.”

5) Empowerment
Dit is jezelf en de ander in staat stellen je werk goed te doen. Dit betekent ook dat je “veiligheid en vrijheid creëert, door vanuit vertrouwen aanwezig te zijn en zelf te handelen.”

6) Vergeving
“Vergeven betekent de hoop op een ander verleden loslaten,” zegt Nuijten. “Zodra je loslaat, gaat er een wereld voor je open en ga je leiden in plaats van lijden.” Bij vergeving gaat het dus vooral om een gunst die je jezelf doet. En vanuit de rust die dit geeft, kan de dienend-leider er beter voor de ander zijn. En ook nu weer: door te vergeven, creëer je psychologische veiligheid op de werkvloer. Voor jezelf en voor anderen.

7) Waardering
“Waardering gaat over het uiten van dankbaarheid voor wat er is, wat je ervaart, wie je bent en wie anderen zijn.” Terecht stelt Nuijten dat mensen die zich gewaardeerd voelen, zich gezonder voelen, minder verzuimen en bereid zijn een extra stap te zetten. Mooi is ook het verschil dat de auteur aangeeft in erkenning en waardering: “Erkenning gaat over resultaten, wat mensen doen en/of gerealiseerd hebben. Waardering gaat over de mensen zelf, over wij zij zijn.”

8) Moed
Een dienend-leider leidt vanuit lef. Moed hebben om je bijvoorbeeld kwetsbaar op te stellen en te handelen op basis van vertrouwen. Wij kunnen hier in groeien door onszelf beter te leren kennen en van onszelf te houden zoals we zijn, stelt Nuijten. Dus ook nu weer: dienend-leiderschap begint bij persoonlijk leiderschap. 

Nu realiseer ik mij dat ik met deze wel erg korte samenvatting van de 8 door Nuijten aangereikte kenmerken van dienend-leiderschap, haar uitleg van deze punten te kort doe. Kan daarom dus maar een ding zeggen: schaf dit boek aan! Investeer in jezelf en daarmee in de mensen en de organisatie die je mag dienen als leidinggevende. Dienend-leiderschap staat op moment van schrijven niet voor niets op 1 op managementboek.nl!

Dienend-leiderschap
Inge Nuijten

Koop het boek hier

 

Ontvang een gratis e-book over Dienend Leiderschap, krijg de laatste blogs over leiderschap en storytelling in je inbox en mis niets! Meld je hier aan… >>