RECENSIE: DE KAMPVUURVRAAG

28-04-2021

RECENSIE: DE KAMPVUURVRAAG

Boeken over de zoektocht naar de zin van het leven, las ik genoeg. Sterker nog: schreef er zelf een. In geen van deze boeken, stelde de auteur zichzelf echter zo kwetsbaar op als in ‘De kampvuurvraag’. Nu trek ik sinds kort voor eenzelfde opdrachtgever met Onno Aerden op, maar door het lezen van zijn mooie boek zie ik nog meer uit naar onze samenwerking. Vooral ook omdat ik op veel van wat Aerden schrijft ‘amen’ kon zeggen (en soms tot schrik van mijn vrouw die naast mij op de bank zat, ook hardop deed) en weinig pagina’s gevrijwaard bleven van pennenstrepen waarmee ik voor mijzelf aangaf welke uitspraken ik zeker eens moest teruglezen.

Iedereen kent – zo mag ik in ieder geval hopen! – momenten dat je een kampvuur, de haard of wat mij betreft een brandende kaars in staart en je meer dan anders nadenkt over je leven. Ben ik nog met de juiste dingen bezig? Haal ik er uit wat ik moet halen? Of, zoals Aerden de ‘kampvuurvraag’ beschrijft: “Past het leven dat ik leid nog wel bij mij?”

Zonder al te diep in te gaan op de persoonlijke verhalen van Aerden – ik zou zijn open en breekbare persoonlijke voorbeelden hiermee namelijk direct tekortdoen – blijkt dat de auteur niet een studeerkamerfilosoof is, maar schrijft uit eigen ervaringen en zoektocht naar antwoorden op levensvragen.  

Aerden, door zijn vrouw in het begin van hun relatie in een interview ooit beschreven als een ‘buitenkantmannetje’, veranderde in iemand die nu regelmatig op zoek is naar de diepste kern van zijn bestaan en de blinkende buitenschil heeft losgelaten. In ‘De kampvuurvraag’ blijkt in elke zin hoe hij ons eenzelfde transformatie gunt. Zou het in ons leven moeten draaien om geld, macht en status? De vraag stellen, is hem beantwoorden. Aerden vond de zin in onder andere vrijheid, dienstbaarheid en rentmeesterschap. Waarden die mij als christen bekend voorkomen (en waar ik tot op de dag van vandaag mee blijf worstelen) en die Aerden door schade en schande voor zichzelf ontdekte.

Zijn wij vrij keuzes te maken die stroken met onze waarden?
Zijn wij er alleen voor onszelf of is onze reden van bestaan wellicht dat wij anderen kunnen dienen?
Verkloten we de aarde waarop we een tijdje mogen leven of beseffen we ons dat we te gast zijn en gaan we zuinig om met wat tot onze beschikking staat?

Het zijn mijn eigen woorden, maar beschrijven hopelijk goed de vragen die Aerden ons indringend stelt. Neem alleen al zijn conclusie dat “succes – of zelfs geluk – in het leven nogal weinig met financiële rijkdom te maken heeft maar des te meer met geestelijke rijkdom.” Succes wordt volgens de auteur verwezenlijkt door ‘zachte’ waarden als: goed doen, luisteren, jezelf geliefd weten en anderen liefhebben, empathie tonen, openstaan voor de ideeën van anderen. ‘De tweede berg’ dus, zoals David Brooks beschrijft. Amen, Onno! En ik kan het bij deze toch niet laten te zeggen dat ik deze absolute waarheden rechtstreeks terugvind in de diverse Bijbelboeken.

Neem bijvoorbeeld Aerdens betoog dat geld natuurlijk kan bijdragen aan ons levensgeluk, maar alleen als je daarmee anderen gelukkiger kunt maken. Lucas, arts en een van de scribenten van Bijbel, stelde zo’n 2000 jaar geleden hetzelfde door te schrijven dat het zaliger is te geven dan te ontvangen. Nu maar hopen dat wanneer we de woorden van Lucas vergeten zijn, wij die van Aerden dit keer wel tot ons laten doordringen.

Mooi vind ik ook Aerdens nadruk op dienstbaarheid. En daarbij zijn kanttekening dat “het altijd maar dienstbaar willen zijn leidt tot verwaarlozing van wat je zelf eigenlijk wilt, waar je zelf voor staat.” Terecht inderdaad de nadruk op het feit dat er een balans moet zijn tussen geven en nemen. Verstoring “kan leiden tot dienstbaar gedrag of juist tot egocentrisme en narcisme.” Of in andere woorden: mensen behagen, maar zowel hen als jezelf met dit gedrag tekortdoen. Aerden: “Ik heb de balans gevonden tussen een prettig en niet geforceerd dienstbaar, op anderen gericht leven en een leven waarin ik mijn eigenheid optimaal kwijt kan. En dat voelt toch anders dan het dienen van andermans belangen omdat je denkt dat dat goed voor je is.”

Voel nu de verleiding om de zogenoemde ’11 wegen naar jezelf’ die het tweede deel van Aerdens boek vormen, te delen, maar ook nu: hiermee zou ik jou als lezer van deze bespreking tekortdoen. Beste dat ik nu kan aanraden, is ‘De kampvuurvraag’ aan te schaffen, momenten – een weekendje alleen weg? – voor jezelf te plannen en aan de hand van dit boek niet alleen in het vuur, maar ook in de spiegel te kijken. Het zou wel eens diepgaande consequenties kunnen hebben.

De Kampvuurvraag
Onno Aerden

Koop het boek hier