PURPOSE (3): WAAROM HOOP ALLEEN NIET DOET LEVEN…

02-03-2020

PURPOSE (3): WAAROM HOOP ALLEEN NIET DOET LEVEN…

We staan letterlijk met de voeten in de modder. Of is het een open riool? Het stinkt. We zijn in Mathare, een van de grootste sloppenwijken van Nairobi, Kenia. Om ons heen spelen kinderen op hun blote voetjes met van afval gemaakt speelgoed. Voor de krotjes zitten mannen en vrouwen achter een vuurtje waarboven iets staat te koken. Ik zie een groepje tieners, die staan te snuiven aan een pot lijm. Ik word misselijk. Niet eens van de geur, maar van de situatie. Het lijkt zo onvoorstelbaar uitzichtloos. Kom ik aan met mijn trainingen over doelgericht leven en de zoektocht naar de purpose van bedrijven… Hier is maar een doel: overleven. 

Ik ben in gesprek met een jonge man die opgroeide in deze troep – ik kan het niet anders noemen. Bijna wanhopig roep ik het misschien net iets te hard naar hem uit: “Wat kan ik nu in godsnaam doen aan deze ellende?” Hij kijkt mij rustig aan. “In Gods naam kun je heel veel, Henk Jan.”

“Ken je Mozes nog?” vraagt hij vervolgens. Natuurlijk ken ik Mozes. De leider die volgens het Bijbelse verhaal het volk Israël naar het aan hun beloofde land leidde. Dwars door de ellendige woestijn heen.

“Weet je nog hoe God hem opriep het volk Israël uit slavernij te bevrijden?”

Ik wacht even omdat ik niet zeker weet waar hij op doelt.

“Mozes riep eigenlijk precies hetzelfde als jij net. ‘Wat kan ik nu in godsnaam doen?’. God zei hem zijn staf te pakken. Met die staf gebeurden vervolgens bijzondere wonderen. De vraag is eigenlijk heel simpel, Henk Jan: wat is jouw staf?”

In onze zoektocht naar hoe ons Popeye-moment (zie het eerste deel uit deze serie blogs over Purpose) handen en voeten te geven, kunnen we ontmoedigd raken. Welk verschil kunnen wij nu echt maken? We zijn geen Gandhi, Mandela of moeder Teresa. We zijn manager bij een IT-bedrijf, leidinggevende van een sales-afdeling of medewerker van een handel in kantoorartikelen. Of noem maar op… Leuk, maar daar gaan we de wereld niet mee redden. En dus is het gevaar groot dat onze vuurstormervaring over welk onrecht dan ook dooft alsof er een bak met water over gekieperd is.

Jim Collins introduceert in zijn boek ‘Good to Great’ de zogenoemde Stockdale-paradox. Naast het zien van de harde realiteit, is een rotsvast vertrouwen in een goede afloop noodzakelijk. James Stockdale was de hoogste Amerikaanse militair in het krijgsgevangenkamp ‘Hanoi Hilton’ in Vietnam. Stockdale werd herhaaldelijk gemarteld. Hij zag dus als geen ander in hoe slecht ze ervoor stonden. Toch bleef hij zijn mannen wijzen op een goede afloop en hielp hij hen door een tijd van martelingen heen.

Wat we leren van Stockdale? Aan de ene kant ondanks alle ellende blijven geloven in een uiteindelijke overwinning en tegelijkertijd de harde realiteit van het moment onder ogen zien, in welke vorm deze zich ook presenteert. Dus niet: hoop doet leven. De krijgsgevangenen die ijdele hoop hadden, overleefden de gevangenschap namelijk niet. De gevangen die bij de pakken gingen neerzitten echter ook niet. Alleen zij die reëel waren over zowel de huidige situatie als over de mogelijkheden overleefden.

De Stockdale-paradox komt erg overeen met de bekende cirkels van betrokkenheid en invloed van Stephen Covey. Blijf niet hangen in de cirkel van betrokkenheid (situaties waar je geen reet aan kunt veranderen), maar kijk naar wat er wel mogelijk is (cirkel van invloed).

Terug naar de sloppenwijk. Nee, in mijn eentje kan ik geen eind maken aan deze armoede (cirkel van betrokkenheid), maar ik kan wel een boek en blogs schrijven waarin ik handvatten bied hoe wij met z’n allen verschil kunnen maken (cirkel van invloed). Mijn staf is mijn laptop en Microsoft Word. En ja, hopelijk volgen de wonderen dan vanzelf.