Life after doom

28-03-2025

Life after doom

Toen ik een paar jaar geleden begon aan de boeken van Brian McLaren, was ik niet meer te stoppen. Wat een verfrissende blik op alles wat ik tot ongeveer mijn veertigste had geleerd over de Bijbel, God, Jezus, ons doel op aarde. McLaren schudde stevig aan mijn zekerheden – en liet er weinig van over. En ja, ik vond deze reis soms doodeng. Nog steeds overvalt mij soms een vlaag van angst. Blijf van mijn geloof af! Laat er alsjeblieft iets van over. Maar mijn nieuwsgierigheid won het van de controle… En dus bleef ik lezen. Antwoorden werden vragen. Klemtonen die ik had leren leggen, verschoven. Van later (“Stil maar wacht maar, alles wordt nieuw”) naar nu (“Schreeuw maar, ga maar, maak alles nieuw”).
 

De verschillende scenario’s
In ‘Life After Doom’ legt McLaren de focus meer dan ooit op het hier en nu en onze verantwoordelijkheid om de wereld elke dag een beetje mooier te maken. Of beter gezegd: om te voorkomen dat we massaal in een ravijn van zelfvernietiging storten. McLaren beschrijft vier scenario’s waarmee we rekening moeten houden:

1. Collapse Avoidance – Het voorkomen van instorting door voldoende urgentie, eenheid en wijsheid te creëren om binnen ecologische grenzen te leven. Dit zal een langdurig en turbulent proces zijn.

2. Collapse/Rebirth – De beschaving stort gedeeltelijk in, maar overlevenden bouwen een nieuwe samenleving op met lessen uit het verleden. Een hernieuwde, duurzamere beschaving is mogelijk.

3. Collapse/Survival – De beschaving stort volledig in. Degenen die overleven worden geconfronteerd met een harde, post-industriële wereld waarin geweld en onderdrukking domineren.

4. Collapse/Extinction – Het meest extreme scenario waarin de mensheid zichzelf vernietigt door oorlogen en ecologische rampen, wat leidt tot massale uitsterving.

Geen gezellige boodschap, maar volgens McLaren wel een noodzakelijke. Hij roept ons op om wakker te worden. We hebben te lang in een sluimertoestand verkeerd.

Kapitalisme, religieus fundamentalisme en destructie
McLaren stelt dat zowel het kapitalisme als de kerk hebben bijgedragen aan de wereldwijde crisis. Kapitalisme vertelt een verhaal dat, net als religieus fundamentalisme, de aarde vernietigt. Deze systemen hebben ons naar de rand van scenario 4 geleid. Samen zullen ze ons over de rand duwen, zingend over God en het tellen van bedrijfswinsten terwijl we vallen.

Beide systemen gaan volgens McLaren achteloos om met gerechtigheid en de aarde. Ze ondersteunen niet de waarden die we nodig hebben om de turbulente tijden die voor ons liggen constructief tegemoet te treden. Hij roept ons op om ons los te maken van de verhalen die ecologische uitputting en ongelijkheid bevorderen. ‘We zullen ons moeten losmaken van de schadelijke verhalen die ons hier hebben gebracht, de verhalen die ons een zelfrechtvaardigende houding geven van: ons leven doet ertoe en de rest kan naar de hel lopen.’
 

Hoop en actie
McLaren’s boodschap is echter niet zonder hoop. Onze toekomst ligt niet vast, maar hangt af van onze bereidheid om te veranderen. Hij waarschuwt (in lijn met de ‘Stockdale-paradox’ uit ‘Good to Great’ van Jim Collins) voor twee uitersten:

- Naïef optimisme: Het ontkennen of bagatelliseren van de problemen, geloven dat alles vanzelf goed komt zonder grote veranderingen.

- Verlammend pessimisme: Geloven dat de situatie hopeloos is, wat leidt tot fatalisme en passiviteit.

McLaren roept op tot een evenwicht tussen realisme en hoop. Ja, de situatie is ernstig, maar ja, verandering is mogelijk. Zijn praktische adviezen zijn helder:

- Actiegerichtheid: Begin waar je nu bent. Wacht niet op een perfect plan.

- Loslaten van controle: Je hoeft de volledige uitkomst niet te kennen om de juiste stap te zetten.

- Kleine stappen: Elke daad van gerechtigheid en compassie doet ertoe.

- Overgave en vertrouwen: Het draait niet om heroïsche prestaties, maar om trouw blijven aan het goede doen.

- Geïnspireerd Leven: Strek je uit naar het licht, net zoals een plant groeit naar de zon, zelfs als de toekomst onzeker is.

McLaren’s ‘Life After Doom’ is een oproep tot radicale verandering. Niet door weg te kijken van de dreigingen, maar door ons juist te richten op wat er mogelijk is. Hij roept op tot leiderschap van ons allemaal. Niet alleen de grootheden van deze wereld, maar ook wij, gewone mensen, kunnen het verschil maken.


- Lees hier de samenvatting die McLaren in 'Life after doom' geeft op de kernboodschap in de Bijbel
- Lees ook dit blog over angst voor de hel
- Lees ook dit blog over ons levensdoel
- Lees ook dit blog over genocides in naam van God
- Lees ook dit blog over nachtmerries door mijn geloof
- Lees ook dit blog over de zondvloed