Inclusief meesterschap

05-05-2024

Inclusief meesterschap

Toen ik een van mijn broers vertelde dat ik werkte aan een boek over inclusief leiderschap, reageerde hij wat verbaasd. Kritisch misschien wel. Want wie was ik om een boek over dit onderwerp te schrijven? Ik begreep zijn reactie wel. Ik ben wit (hoewel, de zon zijn werk behoorlijk deed vandaag), hetero (geen zon die hier iets aan kan veranderen), volgde een prima opleiding, ben valide, en ga zo nog maar even door. Weinig redenen in ieder geval om mij in onze samenleving buiten te sluiten. Dus begreep ik de reactie van mijn broer wel. Ik kon 'Inclusief leiderschap' dan ook onmogelijk schrijven zonder co-auteur Ugur Ozcan. Iemand met – zo vermoed ik – meer IQ en EQ dan ikzelf, maar door zijn Turkse ouders ervaringsdeskundige op het gebied van exclusie. Toch ben ik er meer en meer van overtuigd dat ook witte, heteromannen zich vrij moeten voelen een pleidooi voor diversiteit en inclusie op de werkvloer te houden. En in mijn geval: feit dat ik al jaren het belang van dienend leiderschap predik, smeekt er zelfs om met inclusief leiderschap aan de gang te gaan. Het een kan namelijk niet zonder het ander.

Ik lees de kritische houding van mijn broer terug in het boek 'Van inclusief leiderschap naar inclusief meesterschap' van Iwan Bean. Zo noemt de auteur Joris Luyendijk (die van de zeven vinkjes) wat denigrerend een 'zelfverklaard expert' op dit thema en vraagt hij zich af of sprekers die weinig tot geen ervaring hebben met brede uitsluiting, discriminatie en racisme wel kunnen uitleggen hoe je als organisatie de omslag kunt maken naar inclusiviteit. Ja, ik voel mij door Bean aangesproken.

Dienen in meer inclusie
Zelf zie ik graag juist een divers team aan sprekers en trainers die bedrijven inspireren en trainen om meer divers en inclusief te worden. Wit en zwart dus. Man en vrouw. ‘Hoogopgeleid’ – rot term – of niet. Waarbij het absoluut om kwaliteit moet gaan en om het maken van impact. Kleur, geslacht, geaardheid en ga zo nog maar even door, zou niet moeten uitmaken. Als je maar van meerwaarde bent en bedrijven en organisaties kunt dienen in meer inclusie.

En ja, ook Bean heeft, zo concludeer ik na het lezen van zijn boek, een verhaal dat gehoord moet worden. In zijn geval met schokkende persoonlijke voorbeelden van uitsluiting en discriminatie, omdat hij niet die witte man is die de bestuurskamers vullen. ‘In dit boek zal ik de termen ‘personen van kleur’ en ‘wit’ gebruiken […] bij mijzelf houd ik de ‘zwart’ aan, omdat ik mij daar het meest aan kan verbinden.’

Wat uit Beans verhaal weer duidelijk wordt: 'Hoe hoger op de ladder, hoe subtieler de uitsluiting.' En ja, natuurlijk kan Bean dit uit eigen ervaring beter verwoorden dan iemand zoals ik die geen uitsluiting heeft ervaren omdat ik zes van de zeven vinkjes kan afvinken.

Bean schrijft zijn boek vooral voor iedereen die ervaren heeft om uitgesloten te zijn. Om te kunnen groeien tot inclusief leiderschap naar inclusief meesterschap, is het volgens Bean bijna een vereiste dat ‘jezelf het patroon van discriminatie en uitsluiting hebt doorlopen’. Wat volgens Bean in ieder geval belangrijk is, is dat de nadruk op meer diversiteit en inclusie ‘overeenkomt met onze normen, waarden, overtuiging en persoonlijkheid’. En hier sluit ik mij volledig bij aan. Gaan voor DEI in een organisatie, omdat het moet of omdat het beter scoort, zal op de lange termijn weinig vruchtbaar zijn.

Bean beschrijft enkele ‘sleutels’ voor inclusief meesterschap. Ik zet ze bij deze even op een rijtje – in zijn boek gaat hij hier uiteraard dieper op in:

1. Inclusief inzetten op de rol ban de leidinggevende als opdrachtgever
2. Aandacht voor inclusief meesterschap binnen de organisatie: verleg de rol van HRM naar leidinggevenden
3. Verbind diversiteit en inclusie aan de organisatiestructuur en maak daarin heldere keuzes
4. Stel proactief ‘diverse’ rolmodellen aan, op zo’n manier dat leidinggevenden en medewerkers ze oprecht omarmen
5. Stop met zinloze trainingen: heb oog vo or diversiteitsmoeheid en daderdrang
6. Behandel de witte meerderheid als gelijkwaardige medestanders van diversiteit en inclusie
7. Verantwoord je als organisatie jaarlijks voor de vorderingen die worden gemaakt op inclusie.

Ik bleef na het lezen van ‘Inclusief meesterschap’ met wat gemengde gevoelens zitten. Enerzijds ben ik enthousiast over Beans praktische tips voor bedrijven om met het thema diversiteit en inclusie aan de gang te gaan en anderzijds voel ik mij als witte lezer en spreker over dit thema enigszins uitgesloten. Ik houd mij dan ook maar vast aan zijn zesde aanbeveling voor inclusief meesterschap: Behandel de witte meerderheid als gelijkwaardige medestanders van diversiteit en inclusie.

Samen kunnen we echt verschil maken! Voor ons allemaal.

Inclusief meesterschap
Iwan Bean

Koop het boek hier