GELUL OVER NORMEN

15-09-2019

GELUL OVER NORMEN

“Het valt binnen de normen…”
Meer valt er blijkbaar niet te zeggen, want dit betekent meer dan eens het eind van de discussie.

Of het nu gaat om wel of geen cadeaus aannemen van potentiele opdrachtgevers, een goed betaalde klus gunnen aan een familielid zonder eerst verschillende offertes op te vragen, het al dan niet accepteren van een buitenproportioneel salaris… Zolang het bij de wet of volgens bedrijfsregels is toegestaan, beëindigen degene om wie het gaat, hierbij maar al te graag het gesprek. Het mag, dus ik doe het. Punt.

We kennen de verhalen allemaal wel. Joris Luyendijk beschreef in het schokkende boek ‘Dit kan niet waar zijn’ waar deze houding toe leidt in de financiële wereld in Londen. In ‘De Prooi’ liet Jeroen Smit eerder al zien hoe de top van ABN AMRO met deze overtuiging probeerde weg te komen en in ‘Nina’ van Eric Smit komt lijdend voorwerp Nina Brink er op zijn zachtst gezegd ook niet al te best vanaf. Hoe goed gevuld hun bankrekeningen nu ook zullen zijn, moreel lijken de hoofdpersonen uit genoemde boeken echter failliet.

Dat iets binnen de normen valt, wil dus nog niet zeggen dat het moreel verantwoord is. Maar dit is een vraag die we vaak liever uit de weg gaan. Het vereist namelijk dat we eerlijk in de spiegel durven kijken om te onderzoeken of we überhaupt nog zoiets als een moreel kompas hebben.

In het al in 1988 verschenen boekje ‘The Power of Ethical Management’ van Ken Blanchard en Norman Vicent Peale dat ik afgelopen dagen pas las, leert de ik-persoon uit het boek die voor een moreel dilemma komt te staan, welke vragen hij zichzelf moet stellen voordat hij bepaalde beslissingen neemt. Duidelijk wordt direct dat die vragen verder gaan dan de vraag of het wel of niet wettelijk is toegestaan. Een leidinggevende / ondernemer / salesmedewerker / marketeer of wie dan ook, doet er goed aan ook de volgende vragen te stellen:

• Is het eerlijk?
• Kan ik mijzelf nog in de spiegel kijken?

Een goede test is wat dit betreft de NRC-test (of welke krant ook maar je voorkeur heeft…). Hoe zou het zijn wanneer de beslissing die ik nu neem, morgen op de voorpagina van mijn lievelingskrant staat vermeld? Moet ik mij dan in allerlei bochten wringen om mijn aangenomen giften, salaris of aanbestedingen recht te lullen of kan ik met gerust hart mijn klanten, donateurs of medewerkers onder ogen komen?

Blanchard en Peale doen in hun boek een handige handreiking met de 5 P’s van Ethical Power. Wanneer we deze allemaal iets meer zouden volgen, zouden er ongetwijfeld minder smeuïge boeken over onethisch leiderschap worden geschreven…