DAAROM DOEN ZE DAT

30-06-2023

DAAROM DOEN ZE DAT

Waarom doen mensen wat ze doen? Of misschien nog wel spannender: waarom doe ik wat ik doe? Weinig vragen die mij meer fascineren. Op zoek naar de onderstroom. Naar verklaringen die onder de oppervlakte liggen. Verklaringen die al onze gedragingen niet per se goedpraten, maar wel kunnen duiden. Zelfs voor begrip kunnen zorgen. “Ah, nu begrijp ik waarom zij wat kribbig reageerde op mijn feedback. Haar man is er net met een ander vandoor na haar te hebben beschuldigd alleen maar aan het werk te zijn…” Ik bedenk ter plekke een voorbeeld. 

Ik keek al een tijdje uit naar het nieuwe boek van Danny Mullenders. In ‘Daarom doen ze dat’ laat hij ons, zoals de ondertitel zegt, meekijken over de schouder van de psycholoog. In meer dan zestig goed leesbare, kleine hoofdstukjes geeft hij antwoord op de vraag die mij zo boeit. Een antwoord op het waarom van ons gedrag.

Menselijke ui
Volgens Mullenders wordt de vraag naar het ‘waarom’ veel te weinig gesteld. ‘Terwijl dat echt de heilige graal zou kunnen zijn voor effectief samenwerken en het neerzetten van optimale resultaten.’ Het levert volgens de auteur zoveel meer op ‘als managers, leidinggevenden, hr en bestuurders van organisaties de mensen om hen heen diepgaander leren begrijpen.’ Dit is precies de reden waarom ik in de trainingen die ik aan leidinggevenden geef, hen regelmatig uitdaag écht te leren luisteren en de mens achter de medewerker te leren kennen.

Mullenders helpt ons de ‘menselijk ui’ af te pellen. Laagje voor laagje. Totdat we bij de kern komen en de ander beter begrijpen. Waarom gedraagt iemand zich arrogant? Waarom vlucht de ander voor elke discussie? Wat bezielt een derde om elke opmerking weg te lachen? En zo kan ik nog even doorgaan. Gedragingen die bloedirritant kunnen zijn, maar die, zoals gezegd, ergens vandaan komen. Onzekerheid misschien. Bang voor conflicten. Nooit geleerd de diepte op te zoeken. Mullenders: ‘Veel volwassenen die tijdens hun opgroeien structureel emotioneel tekortkwamen, zijn zich niet bewust van wat ze op dit moment nodig hebben.’ En dus ontstaat er vaak ruis in onze relaties. Of, zoals Mullenders een bekend fenomeen aanhaalt: ‘We beoordelen onszelf op onze intenties, terwijl we anderen keuren op basis van hun feitelijke gedrag.’ 

Onzekerheid
Veel gedrag is het gevolg van onzekerheid (wat weer allemaal onderliggende oorzaken kan hebben). Wat heerlijk daarom Mullenders’ relativering dat anderen helemaal niet zo met ons bezig zijn, zoals wij zelf alles wat wij doen onder een vergrootglas leggen. ‘We zijn vooral bezig met wat wijzelf denken dat anderen van ons vinden. “Hij zal mij wel incapabel vinden omdat ik toen dat en dat zei.” Of: “Ik kan haar niet meer onder ogen komen, want ik deed toch zoiets doms in haar bijzijn.”’ En dus gaan we ons naar dit idee gedragen. Terwijl de ander geen idee meer heeft wat we hebben gezegd of gedaan. Waarom niet? Omdat die ander ook vooral met zichzelf bezig is. Mullenders: ‘Door te beseffen dat iedereen voornamelijk met zichzelf bezig is, kunnen mensen zich losmaken van hun onzekerheden.’ Of, zoals hij elders schrijft: ‘Zelfrelativering is de sleutel tot plezier, gemoedsrust en ontspanning.’ 
Het is alsof we René van der Gijp horen praten in de dagelijkse talkshow Vandaag Inside. Zo sluit hij zijn commentaar op vreemde gedragingen van media-bekendheden of voetballers standaard af met de opmerking dat we onszelf vooral niet al te serieus moeten nemen. ‘Gewoon lekker normaal blijven doen, joh…’ Of, om de iets grotere denker C.S. Lewis aan te halen: ‘Nederigheid is niet minder over jezelf denken, maar minder aanjezelf denken.’ Zijn we direct genezen van onze bewijsdrang, conflictvermijding of haantjesgedrag, om maar een paar voorbeelden te noemen.

Mullenders laat de nodige ongezonde gedragingen de revue passeren. Eerlijk gezegd, heb ik zijn boek veel te snel gelezen. Elk hoofdstuk over een (geanonimiseerd) persoon die Mullenders eens begeleidde, vraagt er namelijk om om rustig tot je te nemen en te gebruiken voor een stukje zelfreflectie. Het is dus aan te raden elke week slechts één hoofdstuk te lezen en te overdenken. Maar goed, ik wilde niet een jaar wachten met het schrijven van een blog over ‘Daarom doen ze dat’. Misschien ook wel omdat ik graag een van de eerste recensenten van nieuwe boeken ben. Toch een beetje bewijsdrang misschien? Erkend willen worden als veellezer? Uitkijkend naar likes op mijn posts op LinkedIn? Tijd om dit boek nog eens te lezen voor een eerlijk kijkje naar mijn eigen beweegredenen. Daar gaat de ui…

Daarom doen ze dat
Danny Mullenders

Koop het boek hier